Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş Rehberi

Bu heyecan verici dönüm noktasına ulaştığınız için kutlarız ve bebeğinize ilk yemeklerini yedirirken iyi eğlenceler dileriz. 
Katı gıdalara geçiş, bebeğinizin yeme gelişiminde yeni ve heyecan verici bir adımdır. Fakat genelde birçok soruyu da beraberinde getirir. İlk katı yemeği olarak hangi yiyeceklerin tavsiye edildiğini, bebeğinizin ne zaman hazır olduğunu nasıl anlayacağınızı ve tüm bunlara nasıl başlamanız gerektiğini merak ediyor olabilirsiniz. Aşağıdaki tavsiyeler katı gıdaya geçiş aşamasında faydalı olacaktır.

Küçük mideler için büyük beslenme

Bebekler 6 aylık olduklarında büyüme ve gelişmelerinin desteklenmesi için anne sütünün yanında başka yiyeceklere de ihtiyaç duyarlar. Mideleri hala küçük olduğu için bu yiyeceklerin miktarının küçük ancak besin değerlerinin yüksek olması gerekir. Bebeklerin bu dönemde ihtiyaç duyacakları önemli besin öğelerinden biri demirdir. Bu yüzden verilen yiyecekler, demir açısından zengin olmalıdır. 

Meyve ve sebze püreleri, tahıl bazlı bebek ve küçük çocuk ek gıdaları da küçük mideler için uygun ve besleyici içerikleri sağlar. Küçük porsiyonlarda temel besin öğelerini, gerekli vitamin ve mineralleri sağlayacak şekilde geliştirilmiş bu yiyecekler tek seferde çok da fazla yiyecek tutamayan küçük bir mide için harikadırlar. Bebek tahıllarının sindirimi kolaydır. Püre gibi bir kıvamdan başlayın ve bebeğiniz kaşıkla yemeye alıştıkça daha koyu kıvama geçin. Böylece gelişen yeme becerileriyle aynı tempoda ilerlemiş olursunuz. Yeni kıvamlara ve tatlara uygun zamanda başlamak da yaşam boyu sürecek sağlıklı yeme alışkanlıklarının oluşturulmasının önemli bir parçasıdır.

Bebeğim katı gıdaya hazır mı?

Küçük bebeklerin katı yiyecekleri ağızlarında dolaştırıp başarılı bir şekilde yutmak için gerekli becerileri henüz gelişmemiştir. 6. aya gelindiğinde bebeğiniz beslenirken dik oturmak, kaşıktaki yemeği almak ve doyduğunda başlarını çevirmek için gerekli motor becerilerini geliştirmiş olur.  

Bu dönüm noktalarını takip edin:

• Üst gövdesinin kontrolünü sağlayabildiği için yardım almadan oturabiliyorsa
• Dudaklarına küçük bir kaşık değdirdiğinizde dilini düzenli bir ritimle geri ve ileri hareket ettiriyorsa 

Bu hareketler yiyeceği çekip yutmasını sağlar. Kaşıkla yemeye alışması birkaç gün sürebilir ama kısa sürede öğrenecektir!

BİLİNMESİ GEREKENLER

Bebeğinizin 6. ay kontrolünde tamamlayıcı besinlere başlama konusunda çocuk doktorunuza veya diyetisyeninize danışmanızı tavsiye ederiz.

İyi besinleri kaşıklamak

Küçük bebekler hızla büyürler ve özel besin öğelerine ihtiyaç duyarlar.. Tahıl bazlı bebek ve küçük çocuk ek gıdaları; uygun miktarlarda vitamin ve mineralleri içerir. Bunların her biri de bebeğinizin iyi büyümesi için önem taşır. Gerekli vitamin ve mineralleri içeren tahıllı besinler, bebeğinizin üç yaşına kadar tükettiği besinlerin önemli bir parçasını oluşturabilir. 

İlk denemelere hazırlanmak

Bebeğinizi, ilk kaşığına hazırlamak için birkaç tavsiye verelim.

• Emzirmeden 1-2 saat sonra yeni besini tattırabilirsiniz. Böylelikle çok huysuz veya çok aç olmaz.
• Acele etmeyin. Acele etmenizi gerektirmeyecek bir zaman seçin.
• Uygun bir kaşık seçin. Bebeğinizin narin diş etlerini korumak için bebekler için uygun bir kaşık kullanın.
• Bebeğinizi dik bir bebek koltuğuna ya da yüksek mama sandalyesine oturtun. Başının eğik değil, dik olmasına özen gösterin.
• Keşfetmesine izin verin. Kıvamına alışabilmesi için yüksek sandalyesinin tepsisinde bebeğinizin tabağına püre haline getirdiğiniz besinden biraz  koyun. Yiyeceğin his ve kokusunu kendi başına keşfetmesine izin verin. Bu hem eğlenceli hem de dağınık bir süreçtir! Mizah anlayışınızı elden bırakmayın ve fotoğraf çekmek için kamerayı hazırda bulundurun
• İlk Lokma! Bebeğinize dönük oturun ve yiyecek dolu kaşığı yüzünden 30 cm uzaklıkta tutun. Bebeğinizin dikkatini çekin ve kaşığı ağzına götürün. İlk lokma için dudağına biraz yemek koymayı deneyin. Bu ilk tat hoşuna giderse ağzını açtığı zaman bir sonraki lokmayı ağzına koyun. 
• Tekrar tekrar deneyin. Bebeğinizin ilk lokması olduğu gibi geri fırlarsa şaşırmayın. Bu doğal bir reflekstir. Bebeğiniz bu deneyimden rahatsız olmuş gibi görünüyorsa şimdilik bırakıp daha sonra tekrar deneyin.

BİLİNMESİ GEREKENLER

Anne sütü, bebeğinizin ana besin kaynağı olmaya devam edecektir. Vakit, bebeğinize yeni tat ve besin içerikleri gösterme, keşfetme vaktidir.

Demir içeren bebek ve küçük çocuk tahıllarına geçiş için öneriler…

• Pirinç veya yulaflı tahıllarla başlayın. Birkaç gün bekleyin ve alerjik herhangi bir tepki olmazsa arpayı deneyin. Başlangıçta tek seferde yalnızca bir tahıl verirseniz bu yeni besine karşı göstereceği yiyecek hassasiyetinin ve tepkilerini (kızarıklık, ishal veya kusma gibi) tespit edebilirsiniz.
• Hazırladığınız tahıllar çocuk doktorunuz aksini söylemediği müddetçe asla biberondan verilmemelidir. Yalnızca kaşıkla verilmelidir.
• Tahıllara ilk başladığınızda anne sütü ekleyerek seyreltmeniz önerilir. Bebeğinizin düşük kıvamlı besinlere alıştığını düşündüğünüzde daha koyu kıvamlara geçin.
• Yalnızca yiyebileceğini düşündüğünüz kadar hazırlayın. 

ÖNEMLİ ÖNERİ

Başka bir yiyeceğe geçmeden önce üç gün beklemek; kızarıklık, ishal, burun akıntısı veya kusma gibi herhangi bir intolerans ya da alerji belirtisi olup olmadığını anlamanıza yardımcı olur. Bir reaksiyon olduğundan şüpheleniyorsanız bu yeni besini bebeğinize vermeyi kesin ve çocuk doktorunuzla görüşün.

6-7 aylık bebeğin beslenmesinden bir gün

Bu örnek gün; 6-7 aylık bebeğinizin beslenme hedeflerini yerine getirmenize yardımcı olmak için lisanslı diyetisyenlerce oluşturulmuştur. Çocuğunuz burada yazandan daha fazla veya daha az yiyebilir. Bu yüzden açlık ve tokluk belirtilerini daima takip edin.

Sabah beslemesi
Anne sütü (Bir yaş altı bebeklere inek/keçi sütü verilmemelidir.)

Kahvaltı
2 yemek kaşığı kuru, tahıl bazlı bebek ve küçük çocuk ek gıdaları, çeyrek yumurta sarısı ve anne sütü.
2 yemek kaşığı şeftali veya armut gibi bir meyvenin püresi

Kuşluk ara öğünü
Anne sütü 

Öğle yemeği
¼ bardak veya 2 yemek  kaşığı sebze püresi (Örneğin havuç, bal kabağı vb)
4 yemek kaşığı yoğurt
Anne sütü 

İkindi ara öğünü
Anne sütü 

Akşam yemeği
2 yemek kaşığı tahıllı sebze püresi
1 yemek kaşığı meyve püresi
1 yemek kaşığı yoğurt
Anne sütü 

Akşam beslemesi
Anne sütü 

Bekletmeniz gereken yemekler

Bebeğinize tatlandırılmış içecek, cips veya kurabiye gibi yetişkin yiyecekleri vermek bebeğinizin hoşuna gidebilir fakat besin değeri açısından fayda sağlamaz . Bebekler yaşları için uygun enerji miktarına bağlı olarak önemli besin öğeleri sağlayan besin değeri yüksek yiyeceklere ihtiyaç duyarlar.

Şeker ve tuzu bekletin

Bazı bebekler 7-8 ay gibi erken zamanlarda tuzlu atıştırmalıklara, cipse veya sodaya başlatılmaktadır. Bu yiyecekler küçük çocuklar için uygun değildir ve hem bebeklerin gelişmekte olan böbreklerine yüksek tuz içeriği ile zarar verebilirhem de besin değeri yüksek diğer yiyecekleri yiyemeden doymalarına sebep olabilmektedir. Bu durum daha küçük yaşlarda hem sağlık açısından risk oluşturmakta, hem de kötü beslenme alışkanlıkları kazanmalarına sebep olabilmektedir. Bu alışkanlıkların ileride değiştirilmesi daha da zor olabilir. Kılavuzlar ilk bir yıl şeker ve tuz kullanımını önermemektedir.

Tatlandırılmış içecekler vermeyin

Tatlandırılmış içecekler bebeğin beslenmesine dahil edilmemelidir. Nispeten yüksek olan doğal şeker içeriği sebebiyle de bazı beslenme ve sağlık uzmanları meyve sularının ilk 1 yıl boyunca verilmemesi gerektiğini önermektedir. Meyve suyu vermeyi düşünüyorsanız, buna altıncı aydan sonra yeni tatlar tanıtmak amacıyla 2-3 yemek kaşığı meyve suyu şeklinde başlayabilirsiniz. Meyve suyunu asla bir biberonla vermeyin. Günde 30-60 ml ile başlayın ve günde meyve suyu tüketimini 120 ml ile sınırlayın. Çocuğunuza yalnızca %100 meyve suyu verin. Tatlandırıcı içeren nektarlar veya diğer meyve suyu gibi karışım içecekler vermeyin.

İnek sütü için beklemek

Dünya Sağlık Örgütü bebeklere ilk 6 ayı sadece anne sütü olmak üzere, ilk iki yıl boyunca ve mümkün olduğu sürece anne sütü verilmesini tavsiye etmektedir. İnek/keçi sütü 1 yaş ve altı bebekler için uygun bir içecek değildir.

DOKTORUNUZA DANIŞIN

Çocuğunuz birinci doğum gününü kutladığında hangi süt seçeneğinin uygun olduğu konusunda doktorunuzla görüşün.

Bal yedirmeyin

Bal, botulinum sporları içerebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Küçük miktarlarda olsa dahi bal, 12 aydan küçük bir bebek için tehlikeli olabilir.

Boğulmalara dikkat edin

Bebeğiniz püre besinlerle başlayıp daha yoğun kıvamlı besinlere oradan da yumuşak yemek parçalarına geçecektir. Daha fazlasıyla baş edebileceğini düşünebilirsiniz fakat bebeğiniz için boğulma riski oluşturabileceği bilinen yiyecekleri dört yaşına kadar vermeyin.

Boğulma tehlikesi teşkil edebilecek olan bazı yiyecekler:

• Kuru üzüm ve üzüm taneleri
• Patlamış mısır, fındık ve yağlı tohumlar
• Sosis, büyükçe kırmızı veya beyaz et parçaları
• Kaşık dolusu fıstık ezmesi
• Bezelye, pişmemiş havuç, dolmalık biber, elma, olgunlaşmamış şeftali, armut veya erik gibi sert, pişmemiş ve büyük meyve ve sebzeler
• Sakız, çiğnenebilen veya sert şekerler